اختلال بی توجهی( ADD )تشخیص و درمان

اختلال بی توجهی( ADD )تشخیص و درمان

همگی میدانیم بی توجهی در بسیاری از فرزندانمان به چشم میخورد .اما ایا این یک بی دقتی ساده است یا خبر از یک اختلال میدهد؟

برای همه ما اغلب توجه و تمرکز به شکلی دقیق و بی‌نقص دشوار است، با این حال برخی افراد بیش از دیگران با این مبارزه روبرو هستند. در حالی که این مشکل  ممکن است نشان‌دهنده اختلال کمبود توجه یا اختلال کم توجهی (ADD) باشد.

اختلال کم توجهی یا  ADD تقریباً 3-5٪ از جمعیت کودکان را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. همچنین 50 تا 80 درصد درجاتی از علائم تا بزرگسالی ادامه می‌یابد. احتمال ابتلا به اختلال کم توجهی یا ADD در مردان بیشتر از زنان است. این اعداد به طور قابل‌توجهی کمتر گزارش شده است، زیرا تعداد موارد ابتلا، سالانه افزایش می‌یابد.

اختلال بیش فعالی 3 نوع دارد :

1.بی دقتی

اختلال ADHD از نوع بی دقتی و بی توجهی معمولا با واژه ADD هم توصیف میشود.

به این معنا که شخص به آرامی علائم کافی از این بی دقتی را دارد، اما صرفا هایپر اکتیو یا تکانشگر نیستند.

2.هایپراکتیو یا تکانشگر

این نوع از ADHD زمانی که شخص علائمی از بیش فعالی و تکانشگری دارد رخ می دهد، اما بی دقت نیست.

3.ترکیبی

ترکیب ADHD زمانیست که شخص علائمی از بی دقتی ، بیش فعالی و تکانشگری دارد.

 

در نوع بی دقتی :

1. دستورالعمل هایی که داده می شود، انجام نمی دهد
2. تکالیف مدرسه اش را انجام نمی دهد
3. تمرکزش را به راحتی از دست می دهد
4. مشکل سازماندهی کارهایش را دارد
5. یکسری وظایفش را که نیاز به تمرکز ذهنی طولانی مدت دارند، دوست ندارد
6. به چیزهای مهمی که برای انجام فعالیت هایش نیاز دارد، توجه نمی کند
7. در صورتی که کودک به راحتی حواسش پرت شود
8. فراموشکار باشد، حتی در فعالیت های روزانه اش
9. قادر به توجه کافی روی جزییات کارهای مدرسه یا فعالیت های دیگر نیست.
10. موقع تمرکز روی کار و وظیفه ای، مشکل ایجاد می کند
11. در صحبت های یک نفر وقفه ایجاد می کند

در نوع بیش فعالی و تکانشگری:

1. نمی تواند آرام بازی کند یا در فعالیت های آسوده انجام دهد
2. تا کسی سوالش تمام نشده دوست دارد سریع جواب دهد
3. حرف دیگران را مدام قطع می کند
4. همیشه عجله دارد
5. زیاد حرف می زند
6. به شد منتظر است که زودتر نوبتش شود
7. سرجایش آرام و قرار ندارد
8. از جایش مدام بلند می شود
9. در موقعیت های نامناسب مدام بالا و پایین می پرد و اطراف می چرخد

 

علائم دیگری که ممکن است دیده شود و طبق آن ADHD تشخیص داده شود :

•قبل از ۱۲ سالگی علائم متعددی دارد

•علائمی بیش از نشستن سر کلاس، خانه، با دوستان و طی فعالیت هایش دارد

•شواهد نشان داده که همین عدم تمرکزش در فعالیت های مدرسه، خانه و یا جاهای دیگر براش مشکل درست میکند

•علائمی که قابل توضیح نباشد، دارد، مثل اختلالات رفتاری یا اضطراب

ADD  چیست

ADD (اختلال کمبود توجه) اصطلاحی‌ست که معمولاً برای توصیف یک بیماری عصبی با علائم بی‌توجهی، حواس‌پرتی و حافظه ضعیف استفاده‌می‌شود. علائم ADD در بزرگسالان شامل مشکل در تمرکز بر روی انجام کارهای مدرسه، فراموش کردن قرار ملاقات‌ها، از دست دادن آسان زمان و دست و پنجه نرم کردن با کارهای تعیین شده توسط مدیران است.این یک اختلال عصبی رشدی است که توجه و کنترل رفتارهای تکانشی را برای فرد مشکل می‌کند. این بیماری مشابه اختلال بیش فعالی کمبود توجه (ADHD) است اما بدون بیش فعالی. یعنی مبتلایان به اختلال کم‌توجهی بر خلاف افراد مبتلا به بیش فعالی ADHD فعالیت بالایی ندارند، اما در توجه و تمرکز دچار مشکلند.

ADD یک اصطلاح قدیمی است و دیگر یک تشخیص پزشکی نیست، اگرچه اغلب هنوز برای اشاره به زیرمجموعه خاصی از علائم استفاده می‌شود که تحت عنوان ADHD قرار می‌گیرند.

مشکلات رایج ADD  چیست

تشخیص اختلال کم توجهی یا ADD دشوار است زیرا بسیاری از اختلال‌ها با این اختلال همراه هستند. این امر هنگام ارزیابی نوجوانان و بزرگسالان، بسیار مطرح می‌شود. تا زمانی که اختلال کم‌توجهی درمان نشده باقی بماند، پتانسیل ایجاد مشکلات اضافی بیشتر را دارد.

موارد زیر، مشکلات رایج مشترک در افراد مبتلا به این اختلال هستند:

1. مشکلات مهارت‌های اجتماعی مانند خودخواه بودن، پرخاشگری و خودآگاهی ضعیف.
2. مشکلاتی مانند دروغگویی، دزدی و حس یا تمایل ویران‌سازی.
3. مشکلات عملکرد تحصیلی مانند عدم موفقیت و ناتوانی در یادگیری.
4. مشکلات عاطفی مانند واکنش بیش از حد به موقعیت‌ها و اعتماد به نفس ضعیف.

تفاوت ADD و ADHD

ADD یکی از اصطلاحاتی است که هنگام ادای توضیح پیرامون اختلال کم توجهی – بیش فعالی (ADHD) به‌کار گرفته می‌شود. در واقع ADD نوعی اختلال ADHD است که در آن علائم بی‌توجهی شکل پررنگ‌تری دارند. روش آشکار شدن علائم ADD با ADHD در دانش‌آموزان متفاوت است. به‌عنوان مثال کودکان مبتلا به اختلال ADHD معمولا در کلاس فعال بوده و علائم مشکلات رفتاری خود را بروز می‌دهند. اما کودکان مبتلا به ADD معمولا در مدرسه اغتشاش به پا نمی‌کنند و حتی ممکن است به‌صورت بی سروصدا و آرام سر کلاس درس بنشینند. با این‌حال چنین وضعیتی به‌معنای عدم وجود مشکل تمرکزی در این دانش‌آموزان نیست. همینطور کلیه کودکان دچار ADD دارای علائم مشابه نیستند.

به طور خلاصه:

•از سال 1994، پزشکان از عبارت ADHD برای توصیف هر دو زیرگروه بیش‌فعال و بی‌توجه از اختلال بیش‌فعالی – عدم توجه استفاده می‌کنند.

•با این حال، بسیاری از والدین، معلمان و بزرگسالان همچنان از اصطلاح ADD استفاده می‌کنند.

•اختلال بیش‌فعالی- عدم توجه (ADHD) یک اختلال عصبی یا روانی است.

•از نظر فنی، اختلال کمبود توجه (ADD) دیگر یک تشخیص پزشکی نیست، اما ADD اغلب برای اشاره به نوع عمدتاً بی‌توجه ADHD و علائم مرتبط با آن استفاده می‌شود.

 

ویژگی‌های مشترک مبتلایان به ADD

کودکان مبتلا به اختلال ADD بدون بیش فعالی هنگام انجام فعالیت‌های کلاسی احتمالا بی‌میل و کم‌حوصله به‌نظر می‌رسند. آن‌ها احتمالا مستعد خیال‌پردازی بوده و فراموش‌کار هستند. بعلاوه وظایف محول شده را با آهستگی و به‌صورت ناقص انجام می‌دهند. تکالیف انجام شده توسط این دانش‌آموزان احتمالا بی‌نظم بوده و فضای میز تحریر یا کمد دیواری آن‌ها نیز نامنظم به‌نظر می‌رسد. این افراد احتمالا وسایل خود را در منزل یا محیط مدرسه گم می‌کنند. همچنین آن‌ها تکالیف مدرسه خود را فراموش کرده و در انجام تکالیف ناتوان هستند. این وضعیت می‌تواند معلمان و والدین دانش‌آموز را ناامید کرده و کسب نمرات کلاسی ضعیف توسط وی را به‌دنبال داشته باشد. مداخله رفتاری احتمالا می‌تواند با فراموشی کودک مقابله نماید.

علل ADHD و نوع بی دقتی آن یعنی ADD

محققان گمان می‌کنند ممکن است چندین عامل وجود داشته باشد که در تعیین اینکه آیا فردی ممکن است به ADHD و نوع غالبا بی‌توجه آن یعنی ADD مبتلا شود یا خیر، نقش داشته باشد. هیچ علت واحدی وجود ندارد، اما ترکیبی از ژن‌ها و عوامل محیطی به نظر می‌رسد نقشی را ایفا کند:

ژنتیک: کودکان مبتلا به ADHD و نوع غالبا بی‌توجه آن یعنی ADD معمولا یک والدین، خواهر و برادر یا یکی دیگر از بستگان نزدیک مبتلا به ADHD دارند. یک مطالعه نشان می‌دهد که حداقل یک سوم از پدرانی که ADHD دارند یا داشته‌اند، فرزندانی خواهند داشت که مبتلا به ADHD تشخیص داده می‌شوند.

مورد سوءاستفاده قرار گرفتن یا کم‌توجهی در دوران کودکی: تحقیقات میزان بالاتری از سوء استفاده/ بی‌توجهی را در میان کودکان مبتلا به ADHD و نوع غالبا بی‌توجه آن یعنی ADD در مقایسه با کودکان بدون تشخیص ADHD نشان داده است.

انتقال‌دهنده‌های عصبی: انتقال‌دهنده‌های عصبی مواد شیمیایی هستند که پیام‌ها را بین اعصاب منتقل می‌کنند. یکی از این انتقال‌دهنده‌های عصبی، دوپامین، نقش مهمی در حفظ توجه و تمرکز دارد و تحقیقات نشان داده‌اند که سطوح پایین‌تر دوپامین با ADHD و نوع غالبا بی‌توجه آن یعنی ADD مرتبط هستند.

آسیب مغزی: درصد کمی از جمعیت، علائم ADHD و نوع غالبا بی‌توجه آن یعنی ADD را در نتیجه آسیب مغزی، مانند آسیب اولیه مغزی، تروما، یا مانع دیگری برای رشد طبیعی مغز نشان می‌دهند.

سموم: قرار گرفتن در معرض سرب (حتی سطوح پایین) می‌تواند منجر به بیش‌فعالی و بی‌توجهی شود. سرب را می‌توان در مکان‌های مختلفی یافت، مانند رنگ خانه‌هایی که قبل از سال 1978 ساخته شده‌اند.

قرار گرفتن در معرض مواد مخدر در رحم: شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد استفاده از مواد مخدر در دوران بارداری خطر ابتلای کودک به ADHD و نوع غالبا بی‌توجه آن یعنی ADD را افزایش می‌دهد. یک مطالعه در سال 2018 نشان داد که بین سیگار کشیدن در دوران بارداری و احتمال ابتلای کودک به ADHD رابطه معناداری وجود دارد.

چه چیزی باعث ADHD و نوع غالبا بی‌توجه آن یعنی ADD نمی‌شود

تحقیقات از تئوری‌های رایج مبنی بر اینکه، ADHD نوع غالبا بی‌توجه آن یعنی ADD ناشی از رژیم غذایی سرشار از قند، زمان زیاد استفاده از تلویزیون یا فرزندپروری ضعیف است، پشتیبانی نمی‌کند.

عوارض ADD

اختلال کم توجهی یا ADD به دلایل زیر  می‌تواند زندگی را برای شما دشوار کند:

•عملکرد ضعیف در مدرسه یا کار

•روابط ناپایدار

•سلامت جسمی و روحی ضعیف

•سوء استفاده از الکل یا مواد دیگر

•تصویر ضعیف از خود

•اقدام به خودکشی

•بیکاری

•مشکلات مالی

•مشکل با قانون

 

علایم ADD

برای کودکان تا 16 سال، شش علايم یا بیشتر از علائم بی‌توجهی باید وجود داشته باشد، در حالی که افراد 17 سال و بالاتر می‌توانند پنج علامت یا بیشتر را نشان دهند. این علائم باید حداقل به مدت شش ماه در فرد وجود داشته باشند:

1. از انجام کارهای طولانی مدت اجتناب می‌کند یا از آنها متنفر است
2. اغلب موارد مهم (کیف پول، وسایل مدرسه و غیره) را گم می‌کند
3. به راحتی حواسش پرت می‌شود
4. اکثر مواقع فراموشکار است.
5. اغلب اشتباهاتی از روی بی‌دقتی می‌کند یا جزئیات را نادیده می‌گیرد
6. در هماهنگی با وظایف یا فعالیت‌های خاص مشکل دارد
7. به نظر می‌رسد وقتی با او صحبت می‌شود، گوش نمی‌دهد
8. نمی‌تواند کارها را به پایان برساند
9. در سازماندهی کارها مشکل دارد

 

علائم اختلال کمبود توجه (ADD) در بزرگسالان

بی‌توجهی: با نقص در توجه، حواس‌پرتی و مشکل در تمرکز ایجاد می‌شود. بزرگسالان مبتلا به اختلال کم توجهی یا ADD به خیالبافانی تبدیل می‌شوند که تلاش می‌کنند روی موضوعات موردنظرشان متمرکز بمانند.

رفتار تکانشی: رفتار تکانشی در ADHD بیشتر از ADD است. بزرگسالان مبتلا به اختلال کم‌توجهی قبل از فکر کردن، صحبت می‌کنند و قبل از سنجش عواقب تصمیماتشان، تصمیم می‌گیرند.

بی‌نظمی: مسئولیت‌ها و تعهدات با افزایش سن افزایش می‌یابد. بی‌نظمی در بزرگسالان در خانه یا در محیط کارشان ظاهر می‌شود، مانند نادیده گرفتن تصادفی صورت‌حساب‌ها و تکالیف، و عدم هماهنگ کردن مسائل خانوادگی.

مدیریت زمان ضعیف: همه ما گهگاه برای آن جلسه مهم، فعالیت‌ها یا هر هدف مهم دیگری دیر می‌کنیم. با این حال، کسانی که اختلال کم‌توجهی دارند معمولاً دیر می‌کنند زیرا نمی‌توانند روی یک کار متمرکز شوند و مدت زمان انجام یک کار را دست‌کم می‌گیرند.

تمرکز بیش از حد: هنگامی که یک فرد مبتلا به اختلال کم‌توجهی در یک کار یا فعالیتی که از آن لذت می‌برد شرکت می‌کند، کاملا جذبش می‌شود. در این دوره، آنها تمایل دارند همه چیز را در محیط اطرافشان نادیده بگیرند.

علائم دیگر عبارتند از فقدان توانایی در انجام همزمان چند کار، نوسانات خلقی، بی‌حوصلگی، مهارت‌های ضعیف گوش دادن

ADD / ADHD و اختلال عملکرد حسی

علاوه بر مسائلی که در بالا توضیح داده شده، افراد مبتلا به ADD / ADHD ممکن است اختلال عملکردی حسی داشته باشند، به این معنی که آنها حساس و آگاه از صدا، نور و احساسات فیزیکی هستند. حتی احساس لباس بر روی پوست و یا درجه حرارت در یک اتاق می تواند حواس پرتی در ADD باشد.

کمبود توجه وجود دارد زمانی که مغز قادر به تمرکز بر اطلاعات مهم نیست. افراد با ADD قادر به فیلتر کردن اطلاعات غیر مهم نیستند یا اطلاعات مهمی را اولویت بندی می کنند

تشخیص ADD

چنان‌چه تصور می‌کنید که فرزند شما دچار اختلال ADD بدون بیش فعالی یا همراه با آن است؛ در این‌صورت برای آگاهی از روش‌های درمانی مناسب با مشاور مدرسه، معلم یا یک روان‌پزشک مشورت کنید. در صورت نگرانی پیرامون وضعیت کودک خود این گفتگوها را از همین امروز آغاز کنید.

از آنجایی که کودکان مبتلا به ADD اغلب در مدرسه اختلال ایجاد نمی‌کنند، ممکن است به اشتباه به عنوان افراد ساده «خجالتی» یا «در دنیای خودشان» در نظر گرفته شوند.

برای تشخیص، پزشک شما علائم ADHD نشان داده شده در شش ماه گذشته را ارزیابی می‌کند. آنها همچنین یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهند و سابقه پزشکی شما را بررسی می‌کنند تا هرگونه شرایط پزشکی یا روانپزشکی دیگری را که می‌تواند باعث علائم شود، رد کنند.

هنگامی که یک پزشک درک کاملی از علائم ارائه شده داشته باشد، می‌تواند تشخیص دهد که کدام نوع از ADHD (در صورت وجود) بهتر است تشخیص داده شود.

درمان ADD

درمانگران سلامت روان اغلب از ترکیبی از روش‌های توصیه شده‌ی زیر برای درمان این اختلال استفاده می‌کنند:

1. درمان‌های مبتنی بر افزایش توجه
2. دارو درمانی
3. مدیریت عادات غذایی
4. درمان شناختی رفتاری (CBT)

 

درمان مبتنی بر افزایش توجه

درمان یک مراجع یا بیمار از طریق افزایش توجه می‌تواند موفقیت‌های ملموسی در پی داشته باشد. مثلا خودانگیزشی، دستیابی به اهداف و افزایش قابل ملاحظه‌ی توجه.

دارو درمانی

داروهای ضد افسردگی: بازجذب نوراپی‌نفرین و دوپامین را مهار می‌کنند. می‌توانیم از ADHD در دوران کودکی جلوگیری کنیم تا با استفاده از داروی مناسب به سمت درمان ADD در بزرگسالی حرکت کنیم. برای دریافت داروی مناسب با روان‌درمانگر خود مشورت کنید.

محرک‌ها: سطوح انتقال‌دهنده‌های عصبی را تقویت و متعادل می‌کنند.

مدیریت عادات غذایی

ایجاد عادات غذایی سالم برای بسیاری از بزرگسالان مبتلا به اختلال کمبود توجه – بیش‌فعالی، دشوار است. برخی غذاها در ثابت نگه داشتن انرژی و سطح قند خون افراد و بهبود تمرکز در آنها بهتر عمل می‌کنند. برای تهیه نمودار رژیم غذایی مناسب و رعایت صحیح آن، با روان‌درمانگرتان مشورت کنید.

درمان شناختی رفتاری (CBT)

درمان شناختی رفتاری (CBT) یک نوع رایج مشاوره سلامت روان است که طی آن با یک روان‌درمانگر بر اساس برنامه‌ای زمان‌بندی شده و ساختاریافته، ملاقات می‌کنید. این جلسات منظم شامل مشاوره از طریق روان‌درمانگرتان برای صحبت در مورد هرگونه اضطراب، استرس یا افسردگی در شما است.

ADD / ADHD در مدرسه

مدرسه می تواند فوق العاده برای بچه ها با ADD / ADHD چالش برانگیز باشد.

دانش آموزان مبتلا به ADHD ممکن است موارد زیر را  تجربه کنند:

1. ناتوانی در حضور دستورالعمل معلمان.
2. سردرگمی شنوایی و بصری
3. مشکلات حافظه رایج هستند.
4.  حساسیت های بصری و لمسی نیز ممکن است در ADD وجود داشته باشد. کسانی که با اختلال روبرو هستند، ممکن است با خاموش شدن نور فلوئورسنت یا صدای الکتریکی احساس غرور کنند.
5. سیستم های بوی حساس فوق العاده نیز می تواند برای افراد مبتلا به ADD باشد. کمبود توجه ممکن است باعث بوجود آمدن بوی روزانه شود.
6. افرادی که ADD می توانند با تکالیف بزرگ احساس غرور کنند. جهت های پردازش نیز دشوار است. مشکل پیچیده مشکل است.

مسائل دیگر که به طور فزاینده ای مشکل می شوند عبارتند از:

1. انتظار می رود که دانش آموزان بتوانند وظایف و مهلت های متعدد را مدیریت کنند
2. نیاز به سازماندهی مواد مدرسه و برنامه ریزی برای وظایفی از قبیل امضای مجوز برای تکمیل وظایف بلند مدت
3. نیاز به نشستن از طریق آزمون های استاندارد چند ساعته
4. از بین بردن فرصت ها، از قبیل افتادن، حرکت دادن و مشارکت با دیگران

مدیریت ADD / ADHD در مدرسه

اغلب  برای کودکان ADD / ADHD داروی (معمولا محرک) تجویز می شود تا علائم خود را از لبه خارج کنند. این داروها باعث می شود که کودکان برای کنترل علایم خود، متمرکز شوند و از حواس پرتی دور شوند. با این حال، ممکن است عوارض جانبی ایجاد کنند که در خودشان مشکل ساز باشد.

در محیط مدرسه، بسیاری از کودکان با ADD / ADHD از طریق برنامه های آموزشی فردی برای رسیدن به موفقیت تحصیلی خود، امکانات ویژه ای دریافت می کنند.

در برخی موارد، این اقامت شامل استفاده از ابزار و منابع برای حمایت از حافظه، تمرکز و یادآوری است؛ اقامت ممکن است شامل زمان اضافی برای آزمایش یا فضاهای آرام تعیین شده باشد که برای کم شدن حواس پرتی ها استفاده می شود.

 

پیشگیری

برای کمک به کاهش خطر ADHD نوع غالبا بی‌توجه آن یعنی ADD در کودک:

•در دوران بارداری، از هر چیزی که می‌تواند به رشد جنین آسیب برساند، مانند سیگار کشیدن خودداری کنید.

•کودک خود را از قرار گرفتن در معرض آلاینده‌ها و سموم از جمله دود سیگار و سرب محافظت کنید.

 

سخن اخر

ADHD یک اختلال عصبی رفتاری است که در کودکان و نوجوانان تأثیر می گذارد و یک اختلال روانی نیست. این اختلال می تواند توانایی های عملکردی کودک را مختل کند و اگر به درستی درمان نشود می تواند به بزرگسالی ادامه دهد.بنابراین اگر در کودکان هر کدام از علایم گفته شده در بالاتر را مشاهده میکنید به دکتر مربوطه مراجعه کنید .پروسه درمان هرچه زودتر شروع شود نتیجه بهتری در پی خواهد داشت!

 

 

 

با امید بهبود تمامی بیماران 

ملیکا بخشی